Hielspoor: symptomen, oorzaak en behandeling

De symptomen van hielspoor

Bij hielspoor is er sprake van pijn onder de hiel, meestal wat meer aan de binnenzijde. Het treedt op bij de eerste passen ’s ochtends uit bed, en na een tijdje zitten. Na de eerste passen zakt de pijn vaak, maar wordt in de regel weer erger na langer lopen. Mensen ervaren vaak problemen in het werk. Zeker wanneer ze langer moeten staan en lopen. Daarnaast is het een klacht waar veel hardlopers hinder van ondervinden.¹

In Amerika hebben jaarlijks 2 miljoen mensen last van hielpijn, en 1 op de 10 krijgt er ooit in zijn of haar leven last van.^2,3 Dat laatste getal komt overeen met de aantallen in Nederland.
Hielpijn houdt vaak lang aan. Gemiddeld hebben mensen 13 tot 14 maanden last van de hiel.¹

Wat is hielspoor?

De naam “hielspoor” is eigenlijk een verouderde term. In het verleden werd er bij mensen met hielpijn een röntgenfoto gemaakt, waarop vaak een benige uitstulping te zien was onder het hielbot, een “spoor”. Inmiddels weten we dat dit spoortje niet de pijn veroorzaakt. Die komt van een verdikking van de peesplaat (de fascia plantaris) die onder aan de hiel aanhecht. Omdat men eerst dacht dat deze verdikking een ontsteking betrof, werd er de naam fasciitis aan gegeven. -Itis staat voor ontsteking. Ook dat blijkt echter niet juist.¹ De peesplaat zwelt op ter hoogte van de aanhechting als gevolg van het verlies van interne chemische verbindingen, waardoor het vocht aantrekt. Dit proces komt vaak voor bij peesklachten. De naam die hieraan tegenwoordig wordt gegeven, is fasciopathie- of fasciosis plantaris. Hierdoor neemt de treksterkte van de pees af, en kan deze sneller overbelast raken.⁴
Een normale fascia plantaris is bij zijn aanhechting gemiddeld zo’n 3,4mm dik. In de wetenschap spreekt men bij een dikte van 4mm of meer van een fasciopathie plantaris.⁵ Dit is heel goed te onderzoeken met echografie.

De oorzaak van hielspoor

Mensen met een beperkt beweeglijk enkelgewricht en overgewicht (een BMI van meer dan 30kg/m²) lopen meer risico op het krijgen van hielpijn.^2,3 Dat wil echter niet zeggen dat dit dan ook de oorzaken zijn. Hoewel de precieze oorzaak nog steeds niet bekend is, wordt er steeds meer aangenomen dat er sprake is van een veranderde belasting van de peesplaat.
Wij mensen zijn de enige soort op aarde met een fascia plantaris, waarmee deze een belangrijke functie heeft in ons tweebenige lopen.⁶ De fascia hecht aan aan de binnenzijde onder de hiel en loopt onder de voet door richting onze tenen. Het meest ontwikkelde deel van de peesplaat hecht aan onder de grote teen. Via onze kuitspier en Achillespees wordt kracht doorgegeven aan de peesplaat, waardoor we een krachtige afzet kunnen maken tijdens het lopen over met name de grote teen. Tijdens deze afzet vinden er verschillende noodzakelijke bewegingen plaats in onze voetgewrichten. Dit wordt in de literatuur het windlass mechanisme genoemd.⁷
Algemeen wordt tegenwoordig aangenomen dat een verstoord windlass mechanisme de oorzaak is van een fasciopathie plantaris, en daarmee dus de oorzaak van hielpijn. Het mechanisme kan verstoord raken door een of meerdere bewegingsbeperkingen in de betrokken voetgewrichten.^8-10