Mediaal tibiaal stress syndroom (MTSS)
Het mediaal tibiaal stress syndroom (MTSS), voorheen shin splints genaamd, is een veelvoorkomende blessure bij met name hardlopers en militairen. Hierbij is sprake van pijn aan de binnenkant van het scheenbeen. Men dacht lang dat er sprake was van een botvliesontsteking als gevolg van het overmatig trekken van de spieren aan het bot. Met de komst van MRI en botdichtheid metingen (DEXA-scans) is er meer licht gekomen op de oorzaak van de pijn.1
De aanhechting van spieren aan het scheenbeen
Lang werd gedacht dat MTSS een overbelasting was van de aanhechtingen van kuit- en lange teenspieren. De meeste mensen met MTSS klagen over pijn aan de binnenzijde van het onderste een derde deel van het scheenbeen. De veronderstelde aangedane spieren blijken echter boven deze pijnlocatie aan te hechten, en kunnen daarom niet de oorzaak zijn.1
Microscheurtjes in het bot
Dankzij MRI en botdichtheid metingen weten we dat er bij MTSS sprake is van kleine microscopische scheurtjes in het botoppervlak, gepaard gaande met oedeem onder het botvlies en in het beenmerg (zwelling in het bot).1 Een ontsteking van het botvlies wordt niet gevonden.2 Mensen met MTSS blijken een lagere botdichtheid te hebben, wat iets zegt over de mate waarin het bot belastingen aankan. Mensen die hersteld zijn van MTSS, blijken ook een herstelde botdichtheid te hebben.1,2Uit onderzoek blijkt ook dat de krachten die gemeten worden in het scheenbeen tijdens hardlopen hoger zijn bij mensen met MTSS dan bij mensen zonder scheenbeenklachten. Het lijkt dus dat deze mensen moeite hebben om de hoge krachten die op het scheenbeen inwerken tijdens het landen en tijdens de afzet, moeilijker kunnen afremmen (absorberen).1
Risicofactoren
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar welke factoren de kans op MTSS vergroten. Systematische reviews verzamelen deze onderzoeken, analyseren de uitkomsten ervan, en vatten de conclusies samen. Uit deze reviews komen de volgende 5 risicofactoren:- Vrouw zijn;
- Een hoger lichaamsgewicht hebben;
- Een grotere navicular drop hebben (hier kom ik later op terug);
- Een eerdere hardloopblessure doorgemaakt hebben;
- Een grotere buitenwaartse rotatie in de gebogen heup hebben.3
De huidige behandeling van MTSS
Er worden in de literatuur (en op internet) vele behandelingen beschreven voor MTSS. Voorbeelden zijn opbouwende hardloopschema’s, oefenprogramma’s, shockwave en operatieve ingrepen. Een systematische review uit 2013 laat zien dat er voor al deze behandelvormen zeer beperkt bewijs is voor de effectiviteit ervan.6Schokdemping en de navicular drop
Als een van de risicofactoren op MTSS wordt een grotere navicular drop genoemd. Dit is de mate waarin het hoogste punt op de binnenzijde van de voet inzakt bij gaan staan vanuit zit. Deze beweging van de voet, waarbij de binnenzijde inzakt, wordt pronatie genoemd. Uit een onderzoek van Dicharry e.a. blijkt dat deze test niks zegt over het gedrag van onze voet tijdens hardlopen.7 Sterker nog, de voeten die bij deze test de minste bewegingsuitslag lieten zien, blijken tijdens het hardlopen het meest in te zakken. Met andere woorden: hoe minder pronatie tijdens de statische navicular drop test, des te meer pronatie er plaats vindt tijdens hardlopen.Nu is lange tijd gedacht (en door velen nog steeds) dat overmatige pronatie (“overpronatie”) een oorzaak is voor verschillende hardloopblessures. Er zijn echter geen goed uitgevoerde onderzoeken die dit bevestigen. Wat wel van belang is, is de timing waarin geproneerd wordt.8
De pronatie van de voet is een belangrijke beweging. Het zorgt ervoor dat wij in de afwikkeling over onze grote teen kunnen afzetten. Daarnaast is de pronatiebeweging van belang in het opvangen van de krachten die op ons lichaam inwerken tijden wandelen en hardlopen. Wanneer de pronatiebeweging niet kan plaatsvinden door bijvoorbeeld een bewegingsbeperking in onze voetgewrichten, of door een antipronatie-hardloopschoen(!), zullen de krachten minder worden afgeremd, en kan dit uiteindelijk leiden tot overbelasting van onze beenspieren én het scheenbeen, met MTSS als gevolg.
De behandeling van MTSS volgens De Gangmakerij
Om ervoor te zorgen dat de krachten die op onze onderbenen inwerken tijdens hardlopen goed worden opgevangen, is een goede pronatiebeweging van groot belang. Tijdens het onderzoek wordt gezocht naar mogelijke factoren die deze schokdemping tegenwerken, zoals bewegingsbeperkingen in de enkel- en voetgewrichten. Daarnaast wordt gekeken naar het type hardloopschoenen (wel of geen antipronatie).Aanwezige bewegingsbeperkingen van de gewrichten worden manueeltherapeutisch behandeld, waardoor de beweeglijkheid toeneemt. Daarnaast zullen de spieren die de pronatiebeweging begeleiden, moeten worden getraind. Met goed advies ten aanzien van betere hardloopschoenen, zal mettertijd de pijn afnemen en is hervatting van het hardlopen weer mogelijk. Daar begeleid ik je graag bij. Je leest meer over mijn aanpak op de pagina Voetfysiotherapie.
Over de auteur van dit artikel
Dit artikel over MTSS is geschreven door Rob Donkers. Hij is fysiotherapeut, manueeltherapeut (MSc), echografist en eigenaar van De Gangmakerij. Tijdens zijn masterstudie manuele therapie, waarvoor hij cum laude slaagde en de titel Master of Science ontving, deed hij wetenschappelijk onderzoek naar enkel- en voetproblemen.
Literatuur
- Franklyn M, Oakes B. Aetiology and mechanisms of injury in medial tibial stress syndrome: Current and future developments. World J Orthop. 2015 Sep 18;6(8):577-89
- Moen MH, Bongers T, Bakker EW, Zimmermann WO, Weir A, Tol JL, Backx FJ. Risk factors and prognostic indicators for medial tibial stress syndrome. Scand J Med Sci Sports. 2012 Feb;22(1):34-9
- Reinking MF, Austin TM, Richter RR, Krieger MM. Medial Tibial Stress Syndrome in Active Individuals: A Systematic Review and Meta-analysis of Risk Factors. Sports Health. 2017 May/Jun;9(3):252-61
- Hamstra-Wright KL, Bliven KC, Bay C. Risk factors for medial tibial stress syndrome in physically active individuals such as runners and military personnel: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2015 Mar;49(6):362-9
- Newman P, Witchalls J, Waddington G, Adams R. Risk factors associated with medial tibial stress syndrome in runners: a systematic review and meta-analysis. J Sports Med. 2013 Nov 13;4:229-41
- Winters M, Eskes M, Weir A, Moen MH, Backx FJ, Bakker EW. Treatment of medial tibial stress syndrome: a systematic review. Sports Med. 2013 Dec;43(12):1315-33
- Dicharry JM, Franz JR, Della Croce U, Wilder RP, Riley PO, Kerrigan DC. Differences in static and dynamic measures in evaluation of talonavicular mobility in gait. J Orthop Sports Phys Ther. 2009 Aug;39(8):628-34
- Becker J, James S, Wayner R, Osternig L, Chou LS. Biomechanical Factors Associated With Achilles Tendinopathy and Medial Tibial Stress Syndrome in Runners. Am J Sports Med. 2017 Sep;45(11):2614-2621
Recent
Voetnoot 11
Wij van De Gangmakerij hechten veel waarde aan betrouwbare samenwerkingspartners. Een van die partners is de winkel Barefoot and More, gespecialiseerd in barefoot- en minimalistische schoenen. In dit gastblog laten wij je kennismaken met de grondleggers van deze mooie zaak in Arnhem.
Voetnoot 10
Voeding krijgt steeds meer aandacht als het gaat om de invloed op onze gezondheid. Dat is niet zo vreemd, aangezien zowel de kwaliteit van voeding is veranderd, alsook dat steeds meer wetenschappelijk onderzoek aantoont wat de invloed is van voeding op onze gezondheid én dat voeding niet voor iedereen hetzelfde zal zijn. In dit blog legt Olaf van der Zanden nieuwe inzichten uit in het licht van het herstel van voetklachten.
Metatarsalgie betekent letterlijk ''pijn in de voorvoet''. De term wordt daardoor vaak gebruikt voor alle vormen van voorvoetpijn, en is daardoor een soort containerbegrip. Er wordt vooral gesproken van metatarsalgie wanneer de pijn zich onder de kopjes van het 2e, 3e en/of 4e middenvoetsbeentje bevindt. In dit artikel zet ik uiteen wat er vanuit de wetenschappelijke literatuur bekend is voor metatarsalgie, en hoe ik mensen met voorvoetpijn onderzoek en behandel.
De fascia plantaris (de peesplaat onder de voet) en de grote teen zijn anatomisch en functioneel met elkaar verbonden. Fasciitis plantaris of ''hielspoor'' (of liever fasciopathie plantaris) en hallux valgus (een scheve grote teen) zijn vaak voorkomende voetklachten. Uit een recente studie blijken deze twee aandoeningen ook nog eens sterk met elkaar te maken te hebben.
Bij 33% van de enkelblessures die zich melden bij de spoedeisende hulp, blijkt het te gaan om een breuk. Om onnodige blootstelling aan röntgenstraling te vermijden, bestaat er een accurate manier om zelf te beoordelen of er wel of geen breuk aanwezig is na een val of verzwikking. In dit artikel lees je hoe je zelf een breuk kunt uitsluiten.
Voetnoot 9
Als hardloper wil je naast genieten natuurlijk ook zo lang mogelijk blessurevrij lopen. Hoewel er al heel veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar allerlei factoren, blijken er maar twee oorzaken echt ertoe te doen: het te snel opvoeren van de loopafstand, en een eerdere blessure hebben gehad. Een 5D hardloopanalyse kan bij beide factoren een belangrijke meerwaarde leveren om zo lang mogelijk blessurevrij te lopen. Welke pluspunten dat zijn, lees je in dit artikel.