Voetpijn bij je kind
Ook kinderen kunnen pijn hebben in hun voeten. Dit komt minder vaak voor dan bij volwassenen, en het betreft ook vaak een andere diagnose dan bij volwassen mensen. Voetklachten bij kinderen kunnen niet alleen leiden tot problemen op latere leeftijd, maar kunnen ook een belemmering zijn op het spelen en sporten, en daarmee op hun algemene gezondheid. Bij jonge kinderen komen enkel- en voetklachten zelfs drie keer vaker voor dan knieklachten, en deze klachten zijn vaak sportgerelateerd.1
Globaal kunnen we zeggen dat er drie plekken in de kindervoet te onderscheiden zijn waar klachten voorkomen: de hiel, de binnenzijde van de middenvoet, en in de voorvoet. Het gaat hier dan om respectievelijk de ziekte van Sever, van Köhler en van Freiberg. In alle drie de gevallen gaat het om pijnklachten vanuit de groeischijven.
In dit artikel bespreek ik deze 3 klachtenbeelden.
Behandeling van M. Sever
Er worden in de literatuur meerdere behandelvormen beschreven bij de ziekte van Sever, zoals zooltjes, hakverhogingen, rekoefeningen en rust. De meeste onderzoeken die gedaan zijn naar het effect van deze behandelingen, zijn matig uitgevoerd. Hierdoor zijn goede conclusies moeilijk te stellen.4 Een goed onderzoek van Wiegerinck e.a. in 2016 laat zien dat het niet uitmaakt of de behandeling bestaat uit (sport)rust, een hakverhoging of rekoefeningen van de kuitspieren bij de fysiotherapeut. In alle gevallen bleek de pijn na 3 maanden evenveel gezakt. Kinderen gaven zelf de voorkeur aan hakverhogingen.2 Waarschijnlijk voelde dit het meest comfortabel.
Interessant om te vermelden is dat ouders over het algemeen de impact van deze klachten op het functioneren van hun kinderen hoger inschatten, dan de kinderen zelf.5 Het is daarom belangrijk dat ouders zich goed laten informeren door een arts of gespecialiseerde fysiotherapeut.
In dit artikel bespreek ik deze 3 klachtenbeelden.
Morbus Sever
In de praktijk lijkt de ziekte van Sever de meest voorkomende voetklacht bij kinderen. Het is ook de meest voorkomende oorzaak van pijn rond de hiel bij kinderen. Actieve jongens hebben er vaker last van dan meisjes, en vaak is er sprake van overgewicht. De klachten ontstaan meestal tussen het 8e en 15e levensjaar. In 60% van de gevallen zit de pijn rond beide hielen, vaak doortrekkend richting de Achillespezen.2 De meeste klachten ervaren deze kinderen tijdens en na het sporten, met name bij voetbal, aan het begin van een nieuw seizoen of tijdens een groeispurt.3Behandeling van M. Sever
Er worden in de literatuur meerdere behandelvormen beschreven bij de ziekte van Sever, zoals zooltjes, hakverhogingen, rekoefeningen en rust. De meeste onderzoeken die gedaan zijn naar het effect van deze behandelingen, zijn matig uitgevoerd. Hierdoor zijn goede conclusies moeilijk te stellen.4 Een goed onderzoek van Wiegerinck e.a. in 2016 laat zien dat het niet uitmaakt of de behandeling bestaat uit (sport)rust, een hakverhoging of rekoefeningen van de kuitspieren bij de fysiotherapeut. In alle gevallen bleek de pijn na 3 maanden evenveel gezakt. Kinderen gaven zelf de voorkeur aan hakverhogingen.2 Waarschijnlijk voelde dit het meest comfortabel.
Interessant om te vermelden is dat ouders over het algemeen de impact van deze klachten op het functioneren van hun kinderen hoger inschatten, dan de kinderen zelf.5 Het is daarom belangrijk dat ouders zich goed laten informeren door een arts of gespecialiseerde fysiotherapeut.
Ziekte van Köhler
Bij de ziekte van Köhler is er sprake van pijn aan de binnenzijde van de kindervoet, ter hoogte van het scheepsvormig botje (os naviculare). Het wordt het meest gezien bij jongens (5 keer vaker van bij meisjes) tussen de 4 en 7 jaar oud, komt meestal eenzijdig voor, maar bij 25% is er sprake van klachten in beide voeten.6De oorzaak zou gelegen zijn in het feit dat het naviculare later verbeent dan de botjes aan weerszijden, waardoor het mogelijk ingeklemd raakt en dit de bloedtoevoer belemmert.
De behandeling van M. Köhler
Er is geen goede behandeling voor de ziekte van Köhler. Daar tegenover staat, dat deze klachten vanzelf herstellen, echter dit kan lang duren. Er worden hersteltijden genoemd in de literatuur tussen de 6 tot 9 maanden, tot soms een jaar.6,7 Geen enkele therapie blijkt in staat dit proces te versnellen.6
De ziekte van Freiberg
De ziekte van Freiberg betreft een aandoening van het kopje van (meestal) het tweede middenvoetsbeentje. In minder voorkomende gevallen gaat het om het kopje van het 3e (27%) of het 4e (3%) middenvoetsbeentje. Het komt het meest voor bij meisjes in de adolescentie. Ook hier is een verminderde bloedtoevoer de vermoedelijke oorzaak. Men denkt dat het 2e middenvoetsbeentje het vaakst is aangedaan, omdat dit botje het verst uitsteekt in de voorvoet, en daarmee de meeste belasting ondergaat tijdens lopen en andere (sport)activiteiten. Als gevolg van de afgenomen bloedtoevoer ontwikkelt het kopje minder goed, en raakt afgeplat, wat problemen veroorzaakt in het bewegen van de 2e teen, met pijn.8Behandeling van M. Freiberg
In een vroeg stadium, waarbij er nog geen sprake is van kraakbeen- en botletsel, kan rust en eventueel medicatie overwogen worden. Het botje kan ontlast worden door tijdelijk schoenen met een stugge zool te dragen. In een later stadium kan chirurgie overwogen worden.8 Helaas zijn er nog geen goede wetenschappelijke studies gedaan naar de beste manier van behandelen, en is het ook niet duidelijk hoe lang herstel duurt.
Voetpijn bij kinderen: de gemene deler
In alle gevallen gaat het om klachten die te maken hebben met de groei en de klachten treden vaak op tijdens en na sportactiviteiten. De verschillende weefsels in ons lichaam hebben verschillende groeisnelheden. Zo groeit bot sneller dan peesweefsel. Vooral tijdens groeispurts kan dit leiden tot een overbelasting ter hoogte van de groeischijven. De ziekte van Sever is hier een heel goed voorbeeld van. Het trekken van de Achillespees aan het hielbot kan tijdens de groei leiden tot irritatie van de groeischijf in de hiel, met pijn als gevolg.Voetpijn en fysiotherapie
De in voeten gespecialiseerde fysiotherapeut kan helpen in het vaststellen van de diagnose, en de juiste adviezen meegeven aan het kind en de ouders. Goede voorlichting aan, met soms ook geruststelling van de ouders blijkt van belang.Over de auteur van dit artikel
Dit artikel over voetpijn bij kinderen is geschreven door Rob Donkers. Hij is fysiotherapeut, manueeltherapeut (MSc), echografist en eigenaar van De Gangmakerij. Tijdens zijn masterstudie manuele therapie, waarvoor hij cum laude slaagde en de titel Master of Science ontving, deed hij wetenschappelijk onderzoek naar enkel- en voetproblemen.
Bron afbeelding: Atanda A. et al 3
Literatuur
- Fuglkjær S, Dissing KB, Hestbæk L. Prevalence and incidence of musculoskeletal extremity complaints in children and adolescents. A systematic review. BMC Musculoskelet Disord. 2017 Oct 18;18(1):418
- Wiegerinck JI, Zwiers R, Sierevelt IN, van Weert HC, van Dijk CN, Struijs PA. Treatment of Calcaneal Apophysitis: Wait and See Versus Orthotic Device Versus Physical Therapy: A Pragmatic Therapeutic Randomized Clinical Trial. J Pediatr Orthop. 2016 Mar;36(2):152-7
- Atanda A Jr, Shah SA, O'Brien K. Osteochondrosis: common causes of pain in growing bones. Am Fam Physician. 2011 Feb 1;83(3):285-91
- James AM, Williams CM, Haines TP. "Effectiveness of interventions in reducing pain and maintaining physical activity in children and adolescents with calcaneal apophysitis (Sever's disease): a systematic review". J Foot Ankle Res. 2013 May 3;6(1):16
- James AM, Williams CM, Haines TP. Health related quality of life of children with calcaneal apophysitis: child & parent perceptions. Health Qual Life Outcomes. 2016 Jun 24;14:95
- Trammell AP, Scott AT. Kohler Disease. 2019 Jan 28. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan Available from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507831/
- Santos L, Estanqueiro P, Matos G, Salgado M. Köhler disease: an infrequent or underdiagnosed cause of child's limping? Acta Reumatol Port. 2015 Jul-Sep;40(3):304-5
- Carmont MR, Rees RJ, Blundell CM. Current concepts review: Freiberg's disease. Foot Ankle Int. 2009 Feb;30(2):167-76
Recent
Voetnoot 11
Wij van De Gangmakerij hechten veel waarde aan betrouwbare samenwerkingspartners. Een van die partners is de winkel Barefoot and More, gespecialiseerd in barefoot- en minimalistische schoenen. In dit gastblog laten wij je kennismaken met de grondleggers van deze mooie zaak in Arnhem.
Voetnoot 10
Voeding krijgt steeds meer aandacht als het gaat om de invloed op onze gezondheid. Dat is niet zo vreemd, aangezien zowel de kwaliteit van voeding is veranderd, alsook dat steeds meer wetenschappelijk onderzoek aantoont wat de invloed is van voeding op onze gezondheid én dat voeding niet voor iedereen hetzelfde zal zijn. In dit blog legt Olaf van der Zanden nieuwe inzichten uit in het licht van het herstel van voetklachten.
Metatarsalgie betekent letterlijk ''pijn in de voorvoet''. De term wordt daardoor vaak gebruikt voor alle vormen van voorvoetpijn, en is daardoor een soort containerbegrip. Er wordt vooral gesproken van metatarsalgie wanneer de pijn zich onder de kopjes van het 2e, 3e en/of 4e middenvoetsbeentje bevindt. In dit artikel zet ik uiteen wat er vanuit de wetenschappelijke literatuur bekend is voor metatarsalgie, en hoe ik mensen met voorvoetpijn onderzoek en behandel.
De fascia plantaris (de peesplaat onder de voet) en de grote teen zijn anatomisch en functioneel met elkaar verbonden. Fasciitis plantaris of ''hielspoor'' (of liever fasciopathie plantaris) en hallux valgus (een scheve grote teen) zijn vaak voorkomende voetklachten. Uit een recente studie blijken deze twee aandoeningen ook nog eens sterk met elkaar te maken te hebben.
Bij 33% van de enkelblessures die zich melden bij de spoedeisende hulp, blijkt het te gaan om een breuk. Om onnodige blootstelling aan röntgenstraling te vermijden, bestaat er een accurate manier om zelf te beoordelen of er wel of geen breuk aanwezig is na een val of verzwikking. In dit artikel lees je hoe je zelf een breuk kunt uitsluiten.
Voetnoot 9
Als hardloper wil je naast genieten natuurlijk ook zo lang mogelijk blessurevrij lopen. Hoewel er al heel veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar allerlei factoren, blijken er maar twee oorzaken echt ertoe te doen: het te snel opvoeren van de loopafstand, en een eerdere blessure hebben gehad. Een 5D hardloopanalyse kan bij beide factoren een belangrijke meerwaarde leveren om zo lang mogelijk blessurevrij te lopen. Welke pluspunten dat zijn, lees je in dit artikel.