Een stressfractuur in de voet
Een stressfractuur is een breukje in het bot dat ontstaat door langdurige belasting.1 In het gebied van het onderbeen, de enkel en de voet komen stressfracturen vooral voor bij wandelaars en hardlopers.2 Het gaat dan vaak om het scheenbeen en in mindere mate het kuitbeen. In de voet worden stressfracturen gezien ter hoogte van de schacht van het 2e en 3e middenvoetsbeentje, en soms ter hoogte van een kopje van een van de middenvoetsbeentjes.1
Diagnose stellen van een stressfractuur
Om een stressfractuur vast te stellen, wordt vaak een röntgenfoto gemaakt. De gouden standaard (het middel met de grootste mate van zekerheid) is een MRI-scan of een bot scintigrafie. Dit wordt echter veel minder vaak toegepast vanwege de hoge kosten, de lange wachttijd en in het laatste geval de radioactieve belasting op het lichaam.1-3 Ook röntgenfoto's hebben als nadeel de straling die inwerkt op het lichaam. Daarnaast worden stressfracturen in het eerste stadium frequent (in 85% van de gevallen) gemist op een eerste foto.1Echografie bij een stressfractuur
De laatste jaren wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de waarde van echografie in het vaststellen van een stressfractuur. Het grote voordeel van echografie is dat het relatief snel en goedkoop is, er geen wachttijden bestaan (zeker bij een gespecialiseerde fysiotherapeut), en het geen schade geeft aan het lichaam (geen stralingen). Daarnaast blijkt dat echografie in vergelijking met MRI-scans in zeer hoge mate vergelijkbaar scoort bij het vaststellen van een stressfractuur in de onderste ledematen in de vroege fase.2 Zo kan het dus voorkomen dat bij een verdenking van een vers stressfractuurtje dit op een röntgenfoto niet gezien wordt, maar op een echo wel. Dit bleek onlangs weer in mijn praktijk bij een breukje in het 3e middenvoetsbeentje.
Symptomen van een stressfractuur
Er vaak sprake van plotse pijn lokaal ter hoogte van een van de eerder genoemde botten. Vaak is belasten niet of nauwelijks mogelijk in de eerste dagen, maar soms lopen mensen na het ontstaan gewoon nog door. Ook ontstaat er vaak een lokale zwelling en voelt de plek warmer. Een bloeduitstorting kan voorkomen, maar hoeft ook niet altijd zichtbaar te zijn. De pijn houdt vaak meerdere weken aan, zonder grote afname. Zo kan het dus zijn dat mensen met een breukje blijven rondlopen, omdat het op de eerste foto niet gezien werd.Een stressfractuur op het echobeeld
Op het echobeeld zijn er een aantal tekenen die kunnen wijzen op een stressfractuur:- In de normaal rechte botlijn wordt een onderbreking waargenomen;
- Het botvlies is lokaal verdikt;
- Het botvlies wordt lokaal omhoog geduwd van de botlijn door vocht;
- Er wordt zwelling in het omringende weefsel gezien;
- Er kan sprake zijn van een verhoogde bloeddoorstroming ter hoogte van het breukje.1,3
In een later stadium (na ca. 3 weken) wordt er callusvorming gezien, in de vorm van een kalkbultje op de plek van de breuk. Dit wordt dan ook vaak op de röntgenfoto gezien.
De behandeling bij een stressfractuur
Bij een verdenking van een stressbreukje op basis van het echobeeld, is het altijd noodzakelijk om dit te overleggen met de huisarts. Je fysiotherapeut neemt hierover contact op met de arts, en bespreekt de mogelijkheid voor een nieuwe foto, of een herbeoordeling van de eerdere foto. Daarna zal er in de meeste gevallen een periode van gips volgen.Nadat de voet of enkel uit het gips komt, zijn de gewrichten meestal verstijfd. De fysiotherapeut kan je helpen om deze gewrichten weer soepel te maken. Dat is van groot belang voor een goede afwikkeling tijdens het wandelen en hardlopen.
Over de auteur van dit artikel
Dit artikel over de stressfratuur is geschreven door Rob Donkers. Hij is fysiotherapeut, manueeltherapeut (MSc), echografist en eigenaar van De Gangmakerij. Tijdens zijn masterstudie manuele therapie, waarvoor hij cum laude slaagde en de titel Master of Science ontving, deed hij wetenschappelijk onderzoek naar enkel- en voetproblemen. Hij was een van de eerste fysiotherapeuten in Tilburg die echografie inzette binnen zijn fysiotherapeutisch onderzoek.
Literatuur
- Bodner G, Stöckl B, Fierlinger A, Schocke M, Bernathova M. Sonographic findings in stress fractures of the lower limb: preliminary findings. Eur Radiol. 2005 Feb;15(2):356-9
- Papalada A, Malliaropoulos N, Tsitas K, Kiritsi O, Padhiar N, Del Buono A, Maffulli N. Ultrasound as a primary evaluation tool of bone stress injuries in elite track and field athletes. Am J Sports Med. 2012 Apr;40(4):915-9
- Hoffman DF, Adams E, Bianchi S. Ultrasonography of fractures in sports medicine. Br J Sports Med. 2015 Feb;49(3):152-60
Recent
Voetnoot 11
Wij van De Gangmakerij hechten veel waarde aan betrouwbare samenwerkingspartners. Een van die partners is de winkel Barefoot and More, gespecialiseerd in barefoot- en minimalistische schoenen. In dit gastblog laten wij je kennismaken met de grondleggers van deze mooie zaak in Arnhem.
Voetnoot 10
Voeding krijgt steeds meer aandacht als het gaat om de invloed op onze gezondheid. Dat is niet zo vreemd, aangezien zowel de kwaliteit van voeding is veranderd, alsook dat steeds meer wetenschappelijk onderzoek aantoont wat de invloed is van voeding op onze gezondheid én dat voeding niet voor iedereen hetzelfde zal zijn. In dit blog legt Olaf van der Zanden nieuwe inzichten uit in het licht van het herstel van voetklachten.
Metatarsalgie betekent letterlijk ''pijn in de voorvoet''. De term wordt daardoor vaak gebruikt voor alle vormen van voorvoetpijn, en is daardoor een soort containerbegrip. Er wordt vooral gesproken van metatarsalgie wanneer de pijn zich onder de kopjes van het 2e, 3e en/of 4e middenvoetsbeentje bevindt. In dit artikel zet ik uiteen wat er vanuit de wetenschappelijke literatuur bekend is voor metatarsalgie, en hoe ik mensen met voorvoetpijn onderzoek en behandel.
De fascia plantaris (de peesplaat onder de voet) en de grote teen zijn anatomisch en functioneel met elkaar verbonden. Fasciitis plantaris of ''hielspoor'' (of liever fasciopathie plantaris) en hallux valgus (een scheve grote teen) zijn vaak voorkomende voetklachten. Uit een recente studie blijken deze twee aandoeningen ook nog eens sterk met elkaar te maken te hebben.
Bij 33% van de enkelblessures die zich melden bij de spoedeisende hulp, blijkt het te gaan om een breuk. Om onnodige blootstelling aan röntgenstraling te vermijden, bestaat er een accurate manier om zelf te beoordelen of er wel of geen breuk aanwezig is na een val of verzwikking. In dit artikel lees je hoe je zelf een breuk kunt uitsluiten.
Voetnoot 9
Als hardloper wil je naast genieten natuurlijk ook zo lang mogelijk blessurevrij lopen. Hoewel er al heel veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar allerlei factoren, blijken er maar twee oorzaken echt ertoe te doen: het te snel opvoeren van de loopafstand, en een eerdere blessure hebben gehad. Een 5D hardloopanalyse kan bij beide factoren een belangrijke meerwaarde leveren om zo lang mogelijk blessurevrij te lopen. Welke pluspunten dat zijn, lees je in dit artikel.