5 tips bij het kopen van nieuwe schoenen
In de vorige voetnoot las je wat er in de wetenschappelijke literatuur bekend is over de invloed van schoenen op onze voeten. Hieruit bleek dat schoenen een negatieve uitwerking kunnen hebben op de vorm van onze voeten en de normale bewegingen die onze voeten moeten maken tijdens het lopen. In deze voetnoot geef ik je praktische tips bij het kopen van nieuwe schoenen.
Deze tips gelden voor
Praktische tip: haal in de winkel de binnenzool uit de schoen, en ga er met je voet (met sok) op staan. Vallen de randen en/of uiteinden van je voet over de zool heen, dan zijn deze schoenen te klein. Je voet moet binnen de randen van de binnenzool vallen.
De literatuur beveelt aan om schoenen te kopen die 10-20 millimeter langer zijn dan de lengte van de voet.4
Daarnaast dient de toe box niet omhoog te staan (een zogenaamde toe spring). Je tenen moeten in stand contact maken met de grond voor goede balans.
Afbeelding 1. De vervorming van de voorvoet en tenen in de schoen.5
Praktische tip: pak in de winkel de schoen aan de voor- en achterkant vast, en probeer de zool te verwringen (zie afbeelding 2). Lukt dit nauwelijks of niet, of met heel veel moeite, dan is de schoen te stug.
Afbeelding 2. Test om de flexibiliteit van de schoen te beoordelen.
- kinderen en volwassen met normale voeten (ook "platvoeten"!), zonder echte afwijkingen,
- alle typen schoenen zoals vrijetijdsschoenen, wandelschoenen, hardloopschoenen, etc.,
- met name de schoenen die je het intensiefst gebruikt en het langste draagt.
1. Koop schoenen met een goede pasvorm
Dat klinkt als een open deur, maar zoals we eerder zagen, blijkt een groot deel van de mensen schoenen te dragen die te klein of te smal zijn.1 Te kleine en te smalle schoenen geven vervormingen van onze voeten2,3, en leiden tot meer klachten.1 Schoenen moeten worden aangepast aan onze voeten, niet andersom!Praktische tip: haal in de winkel de binnenzool uit de schoen, en ga er met je voet (met sok) op staan. Vallen de randen en/of uiteinden van je voet over de zool heen, dan zijn deze schoenen te klein. Je voet moet binnen de randen van de binnenzool vallen.
De literatuur beveelt aan om schoenen te kopen die 10-20 millimeter langer zijn dan de lengte van de voet.4
2. Zorg voor een wijde en platte toe box
In het verlengde van tip 1, dienen ook onze tenen voldoende ruimte te hebben in de schoen. Dit is nodig voor een normale afwikkeling over de grote teen. Een te nauwe toe box geeft een vervorming van onze voorvoet en tenen, met alle gevolgen van dien.1 Afbeelding 1 toont twee röntgenfoto's van dezelfde voet.5 De eerste foto toont de blote voet, de tweede foto toont diezelfde voet in een vrij normaal gevormde moderne schoen. Probeer je in te denken hoe je voeten eruit zien in bijvoorbeeld een pump of een chique herenschoen met een lange smalle punt van voren.Daarnaast dient de toe box niet omhoog te staan (een zogenaamde toe spring). Je tenen moeten in stand contact maken met de grond voor goede balans.
Afbeelding 1. De vervorming van de voorvoet en tenen in de schoen.5
3. Kies een platte en flexibele zool
Hoe flexibeler de zool van de schoen, hoe beter je voetgewrichten de noodzakelijke bewegingsuitslagen kunnen maken, en dus hoe normaler je looppatroon is.6 Het beperken van de normale bewegingen van gewrichten leidt tot stijfheid van die gewrichten.7 Stijfheid van de grote teen bijvoorbeeld kan leiden tot klachten van de grote teen zelf, of door het compenseren hiervoor tot klachten ergens anders in het lijf.8,9Praktische tip: pak in de winkel de schoen aan de voor- en achterkant vast, en probeer de zool te verwringen (zie afbeelding 2). Lukt dit nauwelijks of niet, of met heel veel moeite, dan is de schoen te stug.
Afbeelding 2. Test om de flexibiliteit van de schoen te beoordelen.
Mensen hechten ten onrechte waarde aan een "goed" gevormd voetbed. Onze voeten hebben deze ondersteuning helemaal niet nodig. Vooral bij kinderen en hardlopers zien we dat voetboogondersteuning zeker niet leidt tot het voorkomen van klachten.1,2,10 Een ondersteuning van de binnenste voetboog wordt zelfs in verband gebracht met het sneller ontwikkelen van artrose aan de binnenzijde van de knie.11 Een ondersteuning van de voetboog belemmert vooral de pronatie, een beweging die essentieel is tijdens de afwikkeling. De mate van pronatie wordt ten onrechte in verband gebracht met blessures.12
In afbeelding 3 wordt een berekening getoond waaruit blijkt wat de invloed is van de hakhoogte e voetlengte op de mate van compensatie.
Kies dus voor een zo plat mogelijke schoen!
Afbeelding 3. De benodigde compensatie bij verschillende hakhoogtes en voetlengtes.
Zorg daarnaast dat het bovenwerk van de schoen je voet omsluit. Teenslippers, badslippers en instappers kunnen zijn het lopen uitschieten. Om dit te nvoorkomen, klauw je je tenen. Wanneer je dit dag in dag uit doet, krijg je kromme en stijve tenen.
Toch zijn er altijd uitzonderingen. Zo kan een stugge schoenzool, een afwikkelbalk, of een boogondersteuning voor sommige mensen juist een uitkomst bieden om pijnvrij te kunnen lopen. Het is de stellige overtuiging van De Gangmakerij op basis van wetenschappelijke onderzoeken dat gezonde voeten zo veel mogelijk de vrijheid moeten hebben. Wanneer bepaalde afwijkingen niet te verhelpen zijn met oefeningen of behandeling, dan kunnen aanpassingen in de schoen zeker een uitkomst bieden.
Over de auteur van dit artikel
Dit artikel over tips bij het kopen van nieuwe schoenen is geschreven door Rob Donkers. Hij is fysiotherapeut, manueeltherapeut (MSc), echografist en eigenaar van De Gangmakerij. Tijdens zijn masterstudie manuele therapie, waarvoor hij cum laude slaagde en de titel Master of Science ontving, deed hij wetenschappelijk onderzoek naar enkel- en voetproblemen.
4. Kies voor een zo laag mogelijke hak
De hakhoogte heeft directe invloed op het bewegingspatroon van je knieën, heupen, bekken tot ver in je rug. De hakhoogte en je voetlengte bepalen hoeveel je moet compenseren in de genoemde gewrichten. Een hogere hak en kleine voeten hebben hierop de meeste invloed. Wanneer je verderop in de gewrichtsketen onvoldoende beweeglijkheid hebt, kan hhet dragen van hakken leiden tot klachten elders in je lijf.In afbeelding 3 wordt een berekening getoond waaruit blijkt wat de invloed is van de hakhoogte e voetlengte op de mate van compensatie.
Kies dus voor een zo plat mogelijke schoen!
Afbeelding 3. De benodigde compensatie bij verschillende hakhoogtes en voetlengtes.
5. Koop lage schoenen met omsloten bovenwerk, en vermijd hoog gesloten schoenen
Vooral bij sportschoenen en wandelschoenen zie je veel hoog gesloten schoenen. Dit wordt vaak gedaan om de enkels ondersteuning en stabiliteit te bieden. Hoge schoenen blijken echter het zwikken van de enkel niet tegen te houden.13 Hoe hoger de schoen gesloten wordt, hoe meer juist het buigen en strekken van de enkel beperkt wordt. Dit leidt juist tot stijvere enkelgewrichten, en allerlei compensaties in het looppatroon, die weer kunnen leiden tot klachten rond de knieën, heupen of de onderrug. Lage schoenen geven onze enkels de vrijheid die ze verdienen.Zorg daarnaast dat het bovenwerk van de schoen je voet omsluit. Teenslippers, badslippers en instappers kunnen zijn het lopen uitschieten. Om dit te nvoorkomen, klauw je je tenen. Wanneer je dit dag in dag uit doet, krijg je kromme en stijve tenen.
Schoenadvieskaart
Met deze tips, en het op de juiste manier je veters strikken, houd je je voeten het langst gezond. Ik heb een handige schoenadvieskaart voor je gemaakt die je kan gebruiken wanneer je schoenen in de winkel moet beoordelen. Wil je deze ontvangen? Stuur me dan een e-mail.Disclaimer
Het klopt dat veel van deze adviezen (zo niet allemaal) ingaan tegen de algemeen gehoorde adviezen in schoenenwinkels. Bedenk goed dat veel van deze algemene adviezen gebaseerd zijn op vaak verouderde zienswijzen, die door de wetenschap inmiddels zijn ingehaald. Bedenk ook dat schoenadviezen vaak eerder de commercie dienen en nauwelijks tot niet gebaseerd zijn op wetenschappelijke feiten.Toch zijn er altijd uitzonderingen. Zo kan een stugge schoenzool, een afwikkelbalk, of een boogondersteuning voor sommige mensen juist een uitkomst bieden om pijnvrij te kunnen lopen. Het is de stellige overtuiging van De Gangmakerij op basis van wetenschappelijke onderzoeken dat gezonde voeten zo veel mogelijk de vrijheid moeten hebben. Wanneer bepaalde afwijkingen niet te verhelpen zijn met oefeningen of behandeling, dan kunnen aanpassingen in de schoen zeker een uitkomst bieden.
Over de auteur van dit artikel
Dit artikel over tips bij het kopen van nieuwe schoenen is geschreven door Rob Donkers. Hij is fysiotherapeut, manueeltherapeut (MSc), echografist en eigenaar van De Gangmakerij. Tijdens zijn masterstudie manuele therapie, waarvoor hij cum laude slaagde en de titel Master of Science ontving, deed hij wetenschappelijk onderzoek naar enkel- en voetproblemen.
Literatuur
- Buldt AK, Menz HB. Incorrectly fitted footwear, foot pain and foot disorders: a systematic search and narrative review of the literature. J Foot Ankle Res. 2018 Jul 28;11:43
- D’Août K, Pataky TC, De Clercq D, Aerts P. The effects of habitual footwear use: foot shape and function in native barefoot walkers. Footwear Science 2009 Jun;1(2):81-94
- Zipfel B, Berger LR. Shod versus unshod: The emergence of forefoot pathology in modern humans? The Foot 2007;17:205-13
- Barton CJ, Bonanno D, Menz HB. Development and evaluation of a tool for the assessment of footwear characteristics. J Foot Ankle Res. 2009;2:1
- Dicharry J. Anatomy for Runners: Unlocking Your Athletic Potential for Health, Speed, and Injury Prevention. 2012 New York: Skyhorse Publishing
- Morio C, Lake MJ, Gueguen N, Rao G, Baly L. The influence of footwear on foot motion during walking and running. J Biomech. 2009 Sep 18;42(13):2081-8
- Riezebos C. De bewegingsbeperking: collageen bindweefsel en mobilisatie. Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie. 2006;4:159-84
- Dananberg HJ. Functional hallux limitus and its relationship to gait efficiency. J Am Podiatr Med Assoc. 1986 Nov;76(11):648-52
- Payne C, Chuter V, Miller K. Sensitivity and specificity of the functional hallux limitus test to predict foot function. J Am Podiatr Med Assoc. 2002 May;92(5):269-71
- Morrison SC, Price C, McClymont J, Nester C. Big issues for small feet: developmental, biomechanical and clinical narratives on children's footwear. J Foot Ankle Res. 2018 Jul 6;11:39
- Franz JR, Dicharry J, Riley PO, Jackson K, Wilder RP, Kerrigan DC. The influence of arch supports on knee torques relevant to knee osteoarthritis. Med Sci Sports Exerc. 2008 May;40(5):913-7
- Bredeweg S. Running related injuries: The effect of a preconditioning program and biomechanical risk factors. [S.l.]: s.n., 2014. 183 p.
- Vuurberg G, Hoorntje A, Wink LM, van der Doelen BFW, van den Bekerom MP et al. Diagnosis, treatment and prevention of ankle sprains: update of an evidence-based clinical guideline. Br J Sports Med. 2018 Aug;52(15):956
Recent
Voetnoot 11
Wij van De Gangmakerij hechten veel waarde aan betrouwbare samenwerkingspartners. Een van die partners is de winkel Barefoot and More, gespecialiseerd in barefoot- en minimalistische schoenen. In dit gastblog laten wij je kennismaken met de grondleggers van deze mooie zaak in Arnhem.
Voetnoot 10
Voeding krijgt steeds meer aandacht als het gaat om de invloed op onze gezondheid. Dat is niet zo vreemd, aangezien zowel de kwaliteit van voeding is veranderd, alsook dat steeds meer wetenschappelijk onderzoek aantoont wat de invloed is van voeding op onze gezondheid én dat voeding niet voor iedereen hetzelfde zal zijn. In dit blog legt Olaf van der Zanden nieuwe inzichten uit in het licht van het herstel van voetklachten.
Metatarsalgie betekent letterlijk ''pijn in de voorvoet''. De term wordt daardoor vaak gebruikt voor alle vormen van voorvoetpijn, en is daardoor een soort containerbegrip. Er wordt vooral gesproken van metatarsalgie wanneer de pijn zich onder de kopjes van het 2e, 3e en/of 4e middenvoetsbeentje bevindt. In dit artikel zet ik uiteen wat er vanuit de wetenschappelijke literatuur bekend is voor metatarsalgie, en hoe ik mensen met voorvoetpijn onderzoek en behandel.
De fascia plantaris (de peesplaat onder de voet) en de grote teen zijn anatomisch en functioneel met elkaar verbonden. Fasciitis plantaris of ''hielspoor'' (of liever fasciopathie plantaris) en hallux valgus (een scheve grote teen) zijn vaak voorkomende voetklachten. Uit een recente studie blijken deze twee aandoeningen ook nog eens sterk met elkaar te maken te hebben.
Bij 33% van de enkelblessures die zich melden bij de spoedeisende hulp, blijkt het te gaan om een breuk. Om onnodige blootstelling aan röntgenstraling te vermijden, bestaat er een accurate manier om zelf te beoordelen of er wel of geen breuk aanwezig is na een val of verzwikking. In dit artikel lees je hoe je zelf een breuk kunt uitsluiten.
Voetnoot 9
Als hardloper wil je naast genieten natuurlijk ook zo lang mogelijk blessurevrij lopen. Hoewel er al heel veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar allerlei factoren, blijken er maar twee oorzaken echt ertoe te doen: het te snel opvoeren van de loopafstand, en een eerdere blessure hebben gehad. Een 5D hardloopanalyse kan bij beide factoren een belangrijke meerwaarde leveren om zo lang mogelijk blessurevrij te lopen. Welke pluspunten dat zijn, lees je in dit artikel.